Geniz Akıntısı

Geniz Akıntısı, genizde mukus birikmesi şeklinde tarif edebiliriz. Mukus ise burun salgısına verilen isimdir. Bu sıvı burun içini ıslak ve kaygan tutar aynı zamanda temizler. Solunan havayı nemlendirir ve solunan hava içerisindeki yabancı maddeleri tutar, mikroplarla mücadele eder.  Geniz akıntısı hissi, aşırı miktarda  kalın mukus ya da boğaz kaslarındaki bozukluklar ya da yutma bozukluklarından kaynaklanabilir. Burun ve sinüsler, günde yaklaşık bir veya iki lt. arasında ince mukus oluşturur. Mukus, burun ve sinüsü döşeyen hücrelerin yüzeyinde bulunan ve gözle görülemeyen  süpürge gibi uzantılarla sürekli geriye doğru süpürülür. Mukus, kayarak genize, oradan da yemek borusuna gönderilir ve farkına varılmadan yutulur. Normal hallerde, burun önden akmaz. Salgının fazla olduğu veya bu salgının arkaya yönlendirilemediği zamanlarda burundan akıntı olur.

Basit soğuk algınlığı gibi üst solunum yolları enfeksiyonlarında, soğuk havada, alerjide, belirli yiyecek ve baharatlarda, gebelikte ve hormon değişikliklerinde, değişik ilaçlar kullanıldığı zaman (yüksek tansiyon hapları veya doğum kontrol hapları) ve burunda yapısal bozukluklarda ince temiz salgı görülebilir.

Normal Olmayan Salgılar

Vazomotor rinit: Burun, şiş, tıkalı ve ıslak hissedilir. Bu durumda burun, değişikliklere karşı aşırı hassastır fakat alerjik bir durum söz konusu değildir.

Kalın salgı: Çoğu zaman, kışın soğuk havalarda, sıcak ev ve binalarda yaşayan kişilerde görülür. Sinüs ve burun enfeksiyonları özellikle bazı süt ürünlerinden dolayı gelişen alerji durumlarında görülür. Eğer bir burun akıntısı, koyulaşıp, sarı ve yeşil renk almaya başlarsa, bakteriyel sinüs enfeksiyonu gelişiyor olabilir. Çocuklarda bu durumda farkına varılmadan, burunda yabancı cisim (nohut, yuvarlanmış kağıt, küçük oyuncak parçası gibi) olmasından da şüphe edilebilir.

Azalan salgı: Sigara dumanından, endüstriyel hava kirliliği, otomobil egzozu gibi uyarıcılar, burun salgısını azaltır. Salgı azaldığı zaman, normalden daha fazla koyulaşır ve artmış mukus gibi hissedilebilir. Hava akımının düzgün olmasını engelleyen burun eğrilikleri de salgının azalmasına ya da çoğalmasına neden olabilirler. Yaş arttıkça, burun salgısı azalarak koyulaşır. Bu durum, geniz akıntısı gibi hissedilebilir. Burunu döşeyen dokunun bazı nadir görülen hastalıklarında da mukus üretimi veya akımı etkilenebilir.

Yutma olayı, sıvı ve katı gıdaların, ağızdan başlayarak yemek borusundan mideye kadar giden bir işlemdir. Yutma işlevi için ağız, boğaz ve yemek borusundaki kasların, birbirleri ile düzenli işlemeleri gerekir. Yutmada problem olması, gıdaların boğazda birikmesine neden olabilir. Buradan da, nefes borusuna ve ses tellerinin bulunduğu bölgeye kaçarak, seste bozulmalar ve öksürüğe yol açabilir.

Kronik boğaz ağrısı: Geniz akıntısı, genelde boğaz ağrısı ve yanmasına yol açar. Boğaz kültüründe hastalık yapacak mikrop üremez, ama bademcik ve diğer salgı üreten dokularda şişlik oluşur, boğazda rahatsızlıklar ve bir şey takılmış hissi oluşabilir. Geniz akıntısının tedavisi ile boğaz şikayetleri çoğunlukla kendiliğinden düzelir. Tedaviye başlamadan önce, teşhisin tam olarak yapılması da önemlidir. Bunun için kulak-burun-boğaz muayenesi ile laboratuvar ve röntgen tetkiklerinin yapılması gerekir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bakteriyel durumlar antibiyotikler ile tedavi edilirler. Ama bu antibiyotikler sadece geçici bir rahatlama sağlar Eğer kişide kronik sinüzit varsa, ağzı kapanmış sinüslerin açılması ve akıntının sağlanması için ameliyat yapılması gerekebilir. Mümkün olduğu kadar, alerji oluşturan maddelerden uzak durulmalıdır. Yatarken başı, 15-20 cm. yukarıda tutarak, yatmadan önce yemek yememekle, kafein ve alkolden uzak durarak da tedavi edilir. Ayrıca bu durumda mide asidini önleyici ilaçlarda kullanılabilir. Röntgen çektirmeden önce ve diğer tetkikleri yaptırmadan, bir defa ilaç denenebilir.

Yapısal bozukluklar da ise çoğunlukla operasyon gerekir. Sinüslerin boşalmasını engelleyen ve kronik sinüzite neden olan şey burun eğriliği olabilir. Yapısal bozukluklarda; burun duvarındaki bir çıkıntı salgıyı arttırabilir ya da buna benzer bir sonuç doğurabilecek olan burun duvarındaki bir delik, kabuklanmaya yol açabilir. Yapısı ve fonksiyonu bozulmaya uğramış burun etleri veya polipler, benzer sorunlara yol açabilirler. Kimi zaman yapısal bir bozukluk mu yoksa başka bir problem mi geniz akıntısına yol açıyor net olarak bilinemeyebilir. Eğer ilaç tedavisi başarısız olursa hasta, ameliyatın denenip denenmemesine karar vermelidir. Bazı kişilerde de, geniz akıntısının nedeni bulunamaz. Eğer kişide düzeltilebilecek bir problem bulunamazsa, salgının daha sıvı olmasına böylelikle daha kolay akmasına çalışılır. Bu durum özellikle, çok sıvı almayan yaşlılarda geçerlidir. Bu kişiler, günde en az 8 bardak su içmeli ve kahve, idrar söktürücü ilaçlardan uzak durmalıdırlar. Burnun yıkanması da, kalınlaşmış azalmış salgının yok edilmesine yarayabilir. Bunu sağlamak için özel hazırlanmış solüsyonlar da kullanılabilir.